Bişkek, CASCFEN, 02.08.2013 – Qırğızıstanın başkəndi Bişkekə toplaşan türksoylu xalqların insan haqları, söz, dil, mətbuat, ifadə azadlığı mövzusunda 3 gün sürən toplantısı başa çatıb. Ural-Altay elindən başlayaraq ta Avropanın Mərkəzinədək olan yerlərdən mütəxəssis, aydınlar, yazarların qatıldığı beynəlxalq konfrans boyunca qarşıya çıxan ümumi çətinliklərin aradan qaldırılması yolları geniş müzakirə edilib. “Nəsillər və dil”, “Orta Asiyada ifade azadlığı” konfransın ana mövzusu olub.
Dalmira Tilepbergenovanın başkanlığındakı Orta Asiya PEN Mərkəzinin ev sahibi olduğu konfransda Türkiyəni 3 yazar təmsil edib: PEN Türkiyə başqanı Tarık GÜNERSEL, başqan yardımçısı Halil İbrahim ÖZCAN və Prof. Dr. Suat KARANTAY. Avropalı türksoyluları İsveçdə yaşayan Uygur Kaiser Özhun təmsil edib.
Qırğız sosyolinguist Gülnara Camaşeva Sovet dönemində Qırğızıstanın basqı altında olduğunu vurğulayıb. O, bəzı gənc qırğızların gündəlik həyatda öz aralarında rusca danışmağa üstünlük verdiklərinə üzüldüyünü açıklayıb.
Orta Asiya PEN Mərkəzinin düzənlədiyi konfransa Qırğızıstan, Özbəkistan, Qazaxıstan və Tatarıstandan on iki tələbə də qatılıb. Proqramda bir daha PEN haqqında bilgi, yaradıcı yazarlıq, insan haqları və ifadə azadlığı mövzuları müzakirə edilib.
Beynəlxalq konfrans İssık Göl sahilində ocaq çatılması, mahnı və şeir söylənməsi, halay çəkilməsi ilə başa çatıb.
Ertəsi gün isə Türkiyə PEN Mərkəzinin başqanı Tarık Günersel və onun yardımçısı Halil Özcan Orta Asiya və Güney Qafqaz Söz Azadlığı Şəbəkəsinin (CASCFEN) Bişkekdəki baş iqəmətgahını ziyarət edib.
CASCFEN-in Orta Asiya baş təmsilçisi Ramiz Məşədihəsənli təşkilatın fəaliyyəti, məqsəd və məramı barədə Türkiyəli qonaqlara geniş bilgi verib. O, Orta Asiya resbulikalarında hələ də ana dilindən istifadənin mükəmməl olmadığını vurğulayaraq, Qazaxıstan və Qırğızıstanda dövlət səviyyəsində ana dilinin inkişafına dair qəbul olunmuş xüsusi proqram haqqında danışıb.
Türkmənistan və Özbəkistanda latın əlifbasına çoxdan keçildiyini deyən Məşədihəsənli, Qazaxıstanla Qırğızıstanda bu əlifbaya keçmək amacı ilə üst düzeydə hazırlığa başlandığını bildirib.
2025-ci ilədək Qazaxıstanın tam latın əlifbasına keçəcəyini bildirən baş təmsilçi CASCFEN başqanı Azər Həsrət tərəfindən ortaq əlifba yaradılarkən Ää (əƏ) hərfinin latın əlifbasına keçişdə bütün türksoyluların istifadə etməsi təklifini irəli sürdüyünü deyib.
Qonaqlar CASCFEN adlı bir qurumun fəaliyyətinin PEN Mərkəzinin məqsəd və məramına uyğun olduğunu əlavə edərək, gələcəkdə işbirliyi qurmağın vacibliyini bildiriblər.
Görüşdə Bişkekdəki Türkel Fondunun rəhbəri Hökümə Xəlilova da iştirak edib.
CASCFEN Mətbuat Xidməti
Bishkek, CASCFEN, 02.08.2013 – The 3 day conference dedicated to human rights, freedom of language, expression and press of Turkish people has finished its work in Kyrgyz capital Bishkek. Experts, intellectuals, writers representing a huge geography starting from Ural-Altay and ending in the Center of Europe have widely discussed the ways and methods to overcome emerging problems. The motto of the conference was “Generations and language” and “Freedom of expression in Central Asia”.
Turkey was represented with 3 writers in the conference which was hosted by PEN Central Asian Center, which is headed by Dalmira Tilepbergenova. The Turkish representatives were Chairman of PEN Turkey Tarik Gunersel, Deputy Chairman Halil Ibrahim Ozjan and Prof. Dr. Suat Karantay. The European people of Turkish descent were represented by Uygur Kaiser Ozhun.
The Kyrgyz sociolinguist Gulnara Jamasheva has stressed out that during Soviet times Kyrgyzstan was under pressure. She noted that some young Kyrgyz people use Russian language rather than Kyrgyz in everyday life which causes sorrow.
12 students from Kyrgyzstan, Uzbekistan, Kazakhstan and Tatarstan also attended the conference. Participants have once again discussed creative writing, human rights and freedom of expression.
The international conference was concluded on the shores of Issyk-Kul with kindling a fire, reading poems and singing the songs and dancing.
The next day the Turkish PEN Center`s head Tarik Gunersel and his deputy Halil Ozjan had visited the Bishkek office of Central Asian and Southern Caucasian Freedom of Expression Network (CASCFEN).
CASCFEN`s Central Asian head representative Ramiz Mashadihasanli had informed the guests on activities of organization, its mission and role. He noted that use of national language is not perfect yet in the countries of Central Asia. Mashadihasanli spoke about special program adopted by the governments of Kyrgyzstan and Kazakhstan for development of mother language.
Mr. Mashadihasanli noted that Turkmenistan and Uzbekistan has passed to Latin alphabet already. But Kazakhstan and Kyrgyzstan just only started preparations to switch to Latin.
The head representative said that Kazakhstan will end the process of transition to Latin alphabet by 2025. He added that CASCFEN chairman Azer Hasret has prepared a common Latin based Turkish alphabet as well and calls on all Turkic people of the world to use one alphabet.
The guests said that functioning of such organization is relevant to PEN Centers` aims and goals and the sides can work on collaboration opportunities.
The Chairwoman of Bishkek based Turkel Foundation Hokuma Khalilova also was present at the meeting.
CASCFEN Press Center
Number of View: 40829